Наурыз мерекесінің тарихы мен мәні Наурыз деген не? Иран мен түркі халықтары арасында бұл астрономиялық күн күнтізбесі бойынша көктемнің келу мерекесі, көктемгі күн мен түннің теңелу мерекесі. Бұл бір жылдық циклдің аяқталуын және жаңасының туылуын білдіреді. Наурыз-жалпыхалықтық мереке. Қазақстанда оны ұлы халық күні (Ұлыстың ұлы күні) деп атайды. Көктемгі мереке-жаңарудың, жаңа өмірдің тууының, жаңа мүмкіндіктердің символы. Ол құнарлылыққа, махаббат пен достықтың салтанатына арналған. Наурыз — ескі жылы барлық жаман және жағымсыз нәрселер қалатынын, ал көктемде барлық жарқын және қуанышты нәрселер қайта туылатынын еске салады. Мерекенің атауы ежелгі Иранның екі сөзінен шыққан: "ноу" - "жаңа" және "роуз" - "күн". Арнабай Нұржанов бұл атау парсы тіліндегі "руздан" шыққан болуы мүмкін — "жарық", "сәуле", ал мереке "жаңа әлем" дегенді білдіреді. Бұл шамамен 5 мың жыл бұрын пайда болған ежелгі мерекелердің бірі. Зороастрдың қасиетті кітабында көктемгі күн мен түннің теңелу күні жаңа жылдың басталуы мәртебесіне ие болды. Зороастризмде бұл мереке отқа өміршеңдік ретінде арналды, ол ішінара қазіргі заманғы рәсімдерде сақталды. Исламның қабылдануымен ежелгі халық мерекесі заңдастырылды: мешітте дұғалар оқылды, қасиетті орындарға барды. Алайда, бұл мереке негізінен діни бағыттан айырылған және табиғи құбылысқа арналған. Кеңес заманында 1926 жылдан бастап Наурыз өткеннің қалдығы ретінде жойылды, бірақ 1988 жылы қайта жанданды. 1991 жылы Наурыз ресми танылды: ҚР Президентінің Жарлығында көктемгі күн мен түннің теңелу күні 22 наурыз Наурыз мейрамының халық мерекесі күні болып жарияланды. Тағы 10 жылдан кейін, 2001 жылы Наурыз мемлекеттік мерекеге айналды және ҚР мерекелерінің тізіміне енгізілді. Қазақстанда мереке қарсаңында тұрғын үйді ретке келтіреді, қоқыстардан арылады, мерекелік тағамдар мен талғампаз киімдер дайындалады. Мереке алдындағы түнде әр түрлі контейнерлер жаңа жылда әл-ауқат үшін астық, сүт, айран, негізгі сумен толтырылады. Қазақстанда көктемгі мерекеге ежелден "наурыз-көже"салттық тағамы дайындалып келеді. Ол 7 ингредиенттен тұруы керек, олардың негізгілері ет, жарма, тұз, май, су сәттілік, қуаныш, денсаулық, әл-ауқат және Құдайдың қорғауының символы ретінде. Мерекелік үстелде Жарық қосудың символы ретінде ақ түсті тағам болуы керек. Негізгі мерекелік сусын-қымыз. Бұл күні барлығы бір-бірін " Көктем сонда!"('Көктемнің туылуымен!'), сондай-ақ "Наурыз мейрамы құтты болсын! Ақ мол болсын!"('Наурыз мерекесімен құттықтаймын! Молшылық болсын!’). Содан кейін ойын-сауық, ойындар, жарыстар уақыты келеді. Мереке арнайы әндермен, қойылымдармен, театрлық көріністермен, байқаулармен сүйемелденеді. Кешке ақындар айтысқа жиналады: халық ақындары өздерінің таланттарын көрсете отырып жарысады. Мереке күні от жағуды аяқтайды

История и суть праздника Наурыз Что такое Наурыз? У иранских и тюркских народов это праздник прихода весны по астрономическому солнечному календарю, праздник весеннего равноденствия. Он символизирует завершение одного годового цикла и рождение нового. Наурыз универсальным народным праздником. В Казахстане его называют Великим днем народа (Ұлыстың ұлы күні). Весенний праздник — символ обновления, рождения новой жизни, новых возможностей. Он посвящен плодородию, торжеству любви и дружбы. Наурыз — напоминание, что в старом году останется все плохое и неприятное, а весной возродится все светлое и радостное. Название праздника происходит от двух древнеиранских слов: «ноу» — ‘новый’ и «роуз» — ‘день’. Арнабай Нуржанов добавляет, что название могло произойти от персидского «руз» — ‘свет’, ‘луч’, а праздник означает ‘новый свет’. Это один из древнейших праздников, который появился около 5 тыс. лет назад. В священной книге вероучения Зороастра день весеннего равноденствия имел статус начала нового года. В зороастризме этот праздник посвящался огню как жизненной силе, что частично сохранилось в современных обрядах.  С принятием ислама древний народный праздник был легитимизирован: читали молитвы в мечети, посещали священные места. Однако это торжество в сути своей лишено религиозной направленности и посвящено природному явлению. В советские времена с 1926 года Наурыз отменили как пережиток прошлого, но возобновили в 1988 году. В 1991-м Наурыз обрел официальное признание: в Указе Президента РК день весеннего равноденствия 22 марта был объявлен днем народного праздника весны Наурыз мейрамы. Еще через 10 лет, в 2001-м году, Наурыз стал государственным праздником и был внесен в перечень праздников РК.  В Казахстане Накануне праздника приводят в порядок жилище, избавляются от хлама, готовят праздничные угощения и нарядную одежду. В ночь перед праздником разные емкости наполняют зерном, молоком, айраном, ключевой водой для обеспечения благосостояния в новом году.  В Казахстане на весенний праздник издавна готовят ритуальное блюдо «Наурыз-коже». Оно должно состоять из 7 ингредиентов, главные из которых мясо, злаки, соль, жир, вода как символы удачи, радости, здоровья, благосостояния и божественной защиты. На праздничном столе обязательно должно быть угощение белого цвета как символ прибавления света. Основной праздничный напиток — кумыс.  В этот день все приветствуют друг друга словами «Көктем туды!» (‘С рождением весны!’), а также «Наурыз мейрамы құтты болсын! Ақ мол болсын!» (‘Поздравляю с праздником Наурыз! Пусть будет изобилие!’).  Затем наступает время развлечений, игр, состязаний. Празднование сопровождается особыми песнями, представлениями, театральными сценками, конкурсами. Вечером собираются на айтыс акынов: народные поэты состязаются, демонстрируя свои таланты. Завершает праздничный день костер